Malatya yöresi türkü metinlerinde toplumsal cinsiyet bağlamında kadın algısı

Abstract

Çeşitli duygu durumlarını ifade ihtiyacının birer ürünü olan türküler, içinden çıktıkları toplumun kadın-erkek algısını gözler önüne sermesi bakımından dikkate değer ürünlerdir. Türküler günümüzde büyük oranda eğlenme, hoşça vakit geçirme işlevlerine hizmet ediyor görünse de temelinde yatan iletişim işlevi ile toplumsal kabulleri nakletmeye devam etmektedirler. Milletlerin yaşamlarında önemli bir yer teşkil eden türküler; sosyal ve kültürel yapıyı, toplumsal değer yargılarını yansıtmaları bakımından önemli ürünlerdir. Bu bakımdan toplumsal cinsiyet mekanizmasının şekillenişini sergilemek bakımından incelemeye değerdirler. Türk halk edebiyatının sözlü verimlerinde icranın hem üretiminde hem de aktarımında önemli bir yeri olan kadınlar, kültürün ve geleneğin korunmasında ve yaşatılmasında oldukça özel bir yer teşkil etmektedir. Malatya türkülerinde en çok ağıt türündeki ürünlerin söyleyicisi olan kadınlar, diğer türkülerde ise genellikle dinleyici pozisyonundadır. Dinleyici oldukları türkülerde kadın genellikle güzellik unsuru olarak kullanılmış ve âşık olunan varlık olarak peşinden koşulan, kavuşulamayan, acı çektiren, vefasız, aldatıcı konumundadır. Bu bağlamda türkülerin hem yaratıcısı hem de ilham kaynağı olan kadınların türküler aracılığıyla toplumsal cinsiyet rollerinin sergilendiğini söylemek mümkündür. Bu çalışmada yazılı kaynaklar aracılığıyla Malatya türkü metinlerinin kadın-erkek algısı bağlamında taranması ile elde edilen bilgiler ışığında kadın ve erkek kavramlarının yöre halkının değerler algısındaki yerini tespit etmek ve yörede kadın algısının ne olduğunu belirlemek amaçlanmıştır. Üç yüzün üzerinde türkü metni incelenmiş ve kadın iç dünyasının türkülere olan yansımaları hakkında çıkarımlarda bulunulmuştur. Türkü sözleri aracılığıyla kadın imgesi tespit edilmeye çalışılmış ve ortaya çıkan bilgilerle yöredeki kadın algısı hakkında değerlendirme yapılmıştır

Folk songs, which are one of the products of the need to express various emotional states, are remarkable products in terms of showing the perception of women and men of the society they emerge from. Although the folk songs serve fun and good-bye functions, they continue to convey social acceptances through the underlying communication function. The folk songs that constitute an important place in the lives of nations are important products in terms of reflecting the social and cultural structure and social values. In this respect, they are worth examining in order to illustrate the shaping of the gender mechanism. Women, who have an important place in both production and transmission of the execution in the oral efficiency of Turkish folk literature, constitute a very special place in the preservation and survival of Culture and tradition. Women, who are the most vocal type of products in Malatya folk songs, are generally listeners in other folk songs. In the folk songs they are listening to, women are generally used as a beauty element and they are followed by being in love, unable to meet, suffering, unfaithful, deceiving. In this context, it is possible to say that women who are both the creator and the inspiration of the folk songs are displaying gender roles through the folk songs. In this study, male and female perceptions of the texts through written sources of Turkish Malatya in the context of information obtained by scanning in the light of the concepts of male and female values of the local people will determine its place in the perception of the perception of women in the region to determine what is intended. More than three hundred Turkish folk songs have been studied and they have been determined about the reflections of the women's inner world on the folk songs. The image of women was tried to be identified through the lyrics and an evaluation was made on the perception of women in the region.