Şeyhülislâm Yahyâ Divanı'nda rindlik

Abstract

Rind genel olarak; şeriatın sıkı kurallarına karşı çıkan, meyhaneden çıkmayan, kalender, dünyanın geçiciliğine inanan ve gösterişten uzak olan bir gönül kişisidir. Rindin bu özelliklerinin kaynağını oluşturan anlayış çoğu zaman tasavvufi düşünceyle benzerlik gösterir. Divan şairleri, rindi ve rindliği şiir konusu etmiş ve bu kavramları övmüşlerdir. Katı ve olumsuz yapısıyla rinde zıt bir karakter olan zahide karşı her zaman rindten yana olumlu tavır sergilemişlerdir. Ayrıca rindlik, şairlerin fikir ve hislerini yansıtmak amacıyla ele aldıkları bir kavram olmuştur. Bu tez çalışmasında, öncelikle Şeyhülislâm Yahyâ'nın hayatı, edebi kişiliği ve eserleri üzerinde durulup bunlar hakkında bilgiler aktarılmıştır. Sonrasında rindlik kavramı tanımlanıp özellikleri belirtilmiş, elde edilen bulgular neticesinde XVII. yüzyıl şairi Şeyhülislâm Yahyâ'nın Divanı rindlik açısından incelenmiştir. Yahyâ'nın şiirlerinde rindliğe ait kavramları nasıl işlediği tespit edilip, özellikle din adamı kimliğiyle rindliği hangi şekilde değerlendirdiği sorusuna cevap aranmıştır.

Rind is a heart person who is generally against to the strict rules of sharia, ungodly, who doesn't quit out of the public house, carefree, who believes in the temporariness of the world and is away pretension. The understanding which shows the origin of these characteristics of rind is often similar to the Sufi thought. Rind and rind style life are the concepts which are praised and mentioned by Divan poets. They have always had a good attitude to the rind but against to zahid who is an opposite character with his strict and negative features. In addition, rind is a concept that poets address to reflect their ideas and feelings. In this thesis study, first, information about Shaykh al-Islam Yahya's life, literary personality and his works were examined and then the facts about these explained. After that the concept of rind was defined and its characteristics were determined and 17th century Divan poet Shaykh al-Islam Yahya was examined from the point of rind. In Yahya's poems, it was determined how he handled concept of rind in his works, and in particular, an answer was searched to the question of how he evaluated the rind with his cleric identity.