Çukurkuyu kasabası sözlü kültürü üzerine bir inceleme

Abstract

Bir milletin edebiyatı, nesilden nesle aktarılan kültürel öğelerin başında gelir. Kültürel değerler ve edebiyat toplumun yaşantısıyla direkt ilintilidir. Toplumun yaşantısında yaşanan küçük ve büyük olaylar kültürel değerleri ve edebiyatı etkiler. Gelişen ve değişen dünyamızda sözlü kültür ürünlerini yazılı olarak kayıt altına almadığımız takdirde unutulmaya mahkûmdur. Halk edebiyatının ana kaynağı ise halkın meydana getirdiği ürünlerdir. Bu anlayışla "Çukurkuyu Kasabası Sözlü Kültürü Üzerine Bir İnceleme" isimli bu tezde, Çukurkuyu Kasabası'nın sözlü kültür ürünleri ele alınmış ve bu sözlü kültür ürünleri saha araştırmasıyla kaynak kişilerden derlenip incelendikten sonra kayıt altına alınıp sözlü kültür ürünleri hazinesi ortaya çıkarılmıştır. Tezde, sözlü kültür ürünlerinin tanımı ve çeşitleri hakkında bilgi verilmiş, derlenen sözlü kültür ürünlerinin başlıklar halinde sınıflandırılmaları yapılmış ve sınıflandırmaların derlenen sözlü kültür ürün örnekleri ile desteklenmesi sağlanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde araştırma alanıyla ilgili bilgiler, araştırmanın arka planı, amacı, problemi, önemi ve kuramsal çerçeve, yöntem hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde tezin yapılma yöntemiyle ilgili bilgiler sunulmuştur. Çalışmanın bulgular bölümünde Anonim Halk Edebiyatı manzum ürünleriyle (mani, ninni, ağıt, tekerleme) ilgili bilgiler verilip Çukurkuyu Kasabası'nda derlenen halk edebiyatı manzum ürünlerinden örnekler sunulmuştur. Anonim Halk Edebiyatı manzum-mensur ürünleri başlığında (bilmece, atasözü, deyim, halk hikâyesi, alkış-kargış) hakkında bilgiler verilip Çukurkuyu Kasabası'nda bu türler için derleyebildiğimiz örneklere yer verilmiştir. Anonim Halk Edebiyatı mensur ürünleri (masal, lakaplara) başlığında ise Çukurkuyu Kasabası'nda tesbit edebildiğimiz ürünlere yer verilmiştir. Çalışmanın sonunda ise sonuç ve öneriler, kaynak şahıslar, kaynakça bulunmaktadır. Çukurkuyu Kasabası'nın sözlü kültür ürünleri saha araştırmasıyla derlenerek kayıt altına alınmıştır. Kaynak kişilerle görüşmeler neticesinde Çukurkuyu Kasabası'nın gerek maddi gerek manevi değerlerinin sözlü kültür ürünlerine yansıdığı saptanmıştır.

The literature of a nation is one of the main cultural elements that are transmitted from generation to the next. Cultural values and literature are directly related to community life. Small and big events in a community life affect cultural values and literature. In the developing and changing world, oral tradition products are doomed to be forgotten unless we record them in writing. The main source of folk literature is the products produced by the folk. In this respect, in this MA thesis named "A Study on the Oral Tradition of Çukurkuyu Town", the oral tradition products of Çukurkuyu Town were dealt with and compiled from the people they held them by a field study and a treasury of oral tradition products was revealed. In the thesis, information was given about the definition and types of oral tradition products, the compiled oral tradition products were classified and the classifications were supported with the collected oral tradition product examples. In the first part of the study, information about the research area, the information about the background, aim, problem statement, significance and theoretical framework and method of the research was given. In the second part of the study, information about the method of the study was presented. In the findings section of the study, the definitions and kinds of (Mani, Lullaby, Lament, Tongue Twisters) were given and the poetic examples of folk literature verses compiled in Çukurkuyu Town were presented. Under the title of Anonymous Folk Literature Poetic-Prose Products, the information were given about riddles, proverbs, idioms, folk tales, prayer-imprecation, and the examples from the Çukurkuyu Town regarding this types were included. Under the title of Anonymous Folk Literature (fairy tales, nicknames) the products determined in Çukurkuyu Town were presented. At the end of the study, the results and recommendations, the interviewees (the individual holding the oral tradition knowledge) and bibliography were presented. Oral tradition products of Çukurkuyu Town were compiled and recorded by a field study. As a result of the interviews with the individuals, it was determined that both material and spiritual values of Çukurkuyu Town were reflected in oral tradition products.